Dünya tarihinin ilk yapı malzemesi... Tuğla…

Hava, su, ateş ve toprak… Hayatın kaynağı olan bu dört elementin eşsiz harmanında hayat bulan tuğla, dünya tarihinde imal edilen ilk yapı malzemesi olma özelliğine sahip. Neredeyse insanlık tarihi kadar köklü bir geçmişi bulunan tuğla, öncelikle kalıplanmış ama pişirilmemiş kil tabletler şeklinde ilk yerleşim yerlerinin bulunduğu alüvyonlu topraklara sahip Nil havzası ve Mezopotamya’daki evlerin yapımında kullanıldı. İnsanlık tarihi için çok önemli bir kilometre taşı olan ateşin icadından sonra, çevre koşullarına karşı daha güçlü olma arayışına giren insanoğlunun kil ve suyu bu kez ateşle buluşturmasıyla pişmiş tuğla doğdu.
İlk tuğlanın ne zaman ve nerede kullanıldığı konusu, arkeologlar ve tarihçiler arasında uzun süredir devam eden bir tartışma konusu olmuştur. Ancak genel olarak kabul gören görüş, ilk tuğlanın M.Ö. 7000-6000 yıllarında Mezopotamya bölgesinde ortaya çıktığı yönündedir.
Mezopotamya: İlk Tuğlanın Beşiği
Mezopotamya, bugünkü Irak, Suriye, İran ve Türkiye'nin bir kısmını içine alan tarih öncesi bir bölgedir. Bu bölge, tarım devriminin başladığı ve ilk yerleşik toplulukların oluştuğu yer olarak bilinir. M.Ö. 7000 yıllarında, Mezopotamyalılar, topluluklarını güçlendirmek ve savunma amaçlı olarak evlerini daha sağlam bir şekilde inşa etme ihtiyacını hissettiler. Bu noktada, ilk tuğla üretimi ve kullanımı devreye girdi.

Güneşte kurutulmuş çamur

İlk Tuğlanın Üretimi ve Kullanımı

İlk tuğlalar, güneşte kurutulmuş çamur karışımından yapılmıştı. Bu karışım, bölgedeki nehirlerin çamurlarını ve diğer doğal malzemeleri içeriyordu. Bu tuğlalar, güneşte kuruduktan sonra oldukça dayanıklı hale geliyor ve inşaat için ideal bir malzeme haline geliyordu.
M.Ö. 3500 yıllarında, Mezopotamya'da, tuğlaları daha etkili hale getirmek için fırınlanmış tuğla teknolojisinin geliştiği görülmektedir. Fırınlanmış tuğlalar, daha sağlam ve suya dayanıklıydı, bu da yapıların dayanıklılığını artırdı. Bu dönemde, tuğlalar genellikle tapınaklar, saraylar ve diğer önemli yapıların inşasında kullanıldı.
Mezopotamya'da başlayan tuğla kullanımı, zamanla diğer bölgelere yayıldı. Tuğlalar Orta Doğu, Hindistan ve Mısır'da yaygın olarak kullanılmaya başlandı. Her kültür, tuğlaları kendi ihtiyaçlarına ve estetik anlayışlarına uygun olarak kullanarak benzersiz mimari eserler ortaya koydu.
Dünyanın 7 harikasından biri olan Babil Kulesi, dünyada pişmiş tuğlanın sistemli ve düzenli biçimde kullanıldığı ilk bina olarak tarihe geçti. Yapımında, günümüzde orta ölçekli 5-6 fabrikanın bir yıllık üretimine karşılık gelen 85 milyon adet tuğlanın kullanıldığı Babil Kulesi, aynı zamanda yüksek kapasiteli ilk tuğla üretim tesisi konumunda.
1877-1917 yılları arasında Babil şehrinde yapılan kazılarda, bugünün modern binalarında kullanılan tuğlalara benzer düzgün şekilli ve keskin kenarlı tuğlalar bulundu. Dünyanın insan yapımı en büyük yapısı olan Çin Seddi’nde de kullanılan 3 milyar adet tuğla, o gün bugündür çetin doğa şartlarına karşı dimdik ayakta duruyor. İnsanlık tarihinin en önemli yapıtları arasında öne çıkan bu iki örnek, aslında tuğlanın yıllara meydan okuyan uzun ömürlü bir yapı malzemesi olduğunun en büyük kanıtı…